In de Cluster Kalkense Meersen vormen waterveiligheid en natuur een sterke tandem. De overstromingsgebieden voorkomen wateroverlast en lokken een bont gezelschap van vogels en vissen. Het Sigmagebied oogst in binnen- en buitenland veel lof met zijn pionierswerk op het vlak van working with nature.

De natuurinrichting in de Cluster Kalkense Meersen is een schot in de roos. Het aantal vogel- en vissoorten zit fors in de lift, en de overstromingsgebieden Paardeweide, Bergenmeersen en Wijmeers konden al meerdere keren wateroverlast voorkomen. “Voor de Cluster Kalkense Meersen hebben we van bij het begin de kaart van working with nature getrokken”, vertelt Dominiek Decleyre van Natuur en Bos.

“Het rietmoeras in het overstromingsgebied Paardeweide is een mooi voorbeeld: het overstromingsgebied kan veel water bergen en is een prima leefgebied voor watervogels. Op tien jaar tijd is het aantal vogelsoorten er meer dan vertwintigvoudigd. Ook het aantal vissoorten neem toe: in 2018 telde het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) maar liefst negentien verschillende soorten. Door een ingreep op maat, een soort koker door de dijk, stroomt er bij elk hoogwater een beetje water in het rietland. De verversing met Scheldewater zorgt ervoor dat hier, zelfs in perioden van droogte, altijd water blijft staan. Het moeras in Paardeweide is daardoor klimaatbestendig.”

“Bij alle maatregelen streven we naar een win-winsituatie”, vervolgt Michaël De Beukelaer-Dossche van De Vlaamse Waterweg nv. “Zo zorgt een vlechtwerk van wilgentakken op de Scheldebodem voor een verandering in het patroon en de slibafzetting, zodat we minder moeten baggeren. Dat is positief voor zowel de scheepvaart als het ecosysteem van de rivier.”

Oude Schelde weer open

Het leeuwendeel van de werken in het deelgebied Kalkense Meersen is intussen achter de rug. Zo hebben we een deel van de Oude Schelde in Wichelen, die jaren geleden werd gedempt, recent opnieuw uitgegraven. Deze inrichting gebeurt door Natuur en Bos, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en Natuurpunt. De Oude Schelde maakt nu de verbinding tussen de Kalkenvaart en de Schelde via diepe en ondiepe geulen. “Op die manier willen we het riviergebonden karakter van de Kalkense Meersen herstellen en extra leefgebied creëren voor soorten zoals het porseleinhoen”, zegt Dominiek Decleyre.

De Oude Schelde voor en na de werken. © Y. Adams (Vilda)

“Aan de verbinding met de Schelde hebben we vistrappen geplaatst, zodat vissen zich straks kunnen verplaatsen tussen de Schelde en de Kalkenvaart”, zegt Stephanie Van de Veken van de VMM. “We bouwden bovendien een val voor de invasieve Chinese wolhandkrab. Dit is nog maar de tweede vergelijkbare constructie die ooit ergens is gebouwd.”

World Fish Migration Day 2020

De World Fish Migration Day is een internationale dag waarop vismigratie in de kijker wordt gezet. Daarbij mag het Sigmaplan niet ontbreken. De ontwikkelingen aan de Oude Schelde en de Kalkenvaart en de officiële opening van de vistrappen krijgen dan extra aandacht. Kom dus zeker langs op 16 mei 2020 in de Kalkense Meersen! Ontdek het programma hier.

In samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij en Natuurpunt.

Vismonitoring voor het publiek in Paardeweide (Berlare).